Niken là gì? Giá Niken có còn tiếp tục giảm không? Vì sao Niken lại được coi là “hàng hóa của tương lai”?

Niken đang trở thành một kim loại ngày càng phổ biến vì mức độ ảnh hưởng của nó đến ngành công nghiệp ô tô, sản xuất thép không gỉ hay hóa chất trong tương lai. Mặc dù vậy, giá Niken từ đầu năm 2023 đã giảm rất mạnh lên tới hơn 30%. Liệu xu hướng giảm đó có còn được tiếp tục? Hãy cùng Mitrade tìm hiểu thông qua bài viết sau.

1. Giới thiệu về kim loại Niken

֎ Kim loại Niken là gì? Đặc điểm của Niken


Niken là nguyên tố kim loại tự nhiên phổ biến thứ năm trên trái đất, có màu trắng bạc pha vàng nhẹ và có độ bóng cao. Nguồn cung Niken bắt nguồn từ sản xuất sơ cấp (khai thác) và sản xuất thứ cấp (tái chế), thậm chí có thể được tái chế nhiều lần mà không làm giảm tính chất. Niken có đặc tính cứng nhưng dễ cán mỏng, dễ uốn, ổn định ở nhiệt độ cao, dễ dàng tạo thành hợp kim, có khả năng chống ăn mòn; do đó nó được sử dụng rộng rãi để sản xuất thép không gỉ và sản xuất hợp kim. Ngoài ra, Niken còn được sử dụng trong lĩnh vực công nghiệp, xây dựng và sản xuất pin cho xe điện, sản xuất tiền xu, dây đàn guitar và sản xuất hóa chất. Hiện có hơn 2 triệu tấn Niken mới hoặc sơ cấp được sản xuất và tiêu thụ mỗi năm, được chia thành hai loại đều nhau là Loại 1 (chứa tối thiểu 99,8% Niken) và Loại 2 (chứa ít hơn 99,8% Niken) (Theo Viện Niken). 

֎ Giao dịch kim loại Niken

Mức tiêu thụ và nhu cầu Niken liên tục tăng do ứng dụng rộng rãi của nó, thậm chí nó còn được gọi là “hàng hóa của tương lai” do là đầu vào quan trọng để sản xuất xe điện – loại hình xe thân thiện với môi trường và rất có thể sẽ dần thay thế xe chạy bằng xăng trong những thập kỷ tới.

Niken cũng trở thành một hàng hóa lý tưởng để tiến hành giao dịch trên thị trường tài chính. Hợp đồng tương lai Niken LME (London Metal Exchange) là một trong những hợp đồng được ưa chuộng trên Sàn giao dịch kim loại London, với mục đích ngăn ngừa rủi ro biến động của giá kim loại này. 

2. Tìm hiểu thị trường giao dịch Niken

☼ Các thị trường sản xuất và tiêu thụ quan trọng

Giống như bất kỳ loại hàng hóa nào khác, yếu tố quan trọng nhất trước khi tiến hành giao dịch là nhà đầu tư cần tìm hiểu các yếu tố căn bản xoay quanh loại hàng đó, bao gồm các thị trường sản xuất và có nhu cầu phổ biến. Đối với Niken, theo dữ liệu của USGS, các quốc gia và vùng lãnh thổ sản xuất Niken lớn nhất lần lượt là Indonesia, Philippines, Nga, New Caledonia và Úc. Trong đó đáng chú ý, thị phần sản xuất mỏ của Indonesia đã chiếm tới gần 50% tổng sản xuất của cả thế giới. 

Sản xuất mỏ Niken năm 2022 (triệu tấn)- Nguồn USGS

Đối với chiều cầu, sự phát triển nhanh chóng của xe điện trong thời gian qua là yếu tố thúc đẩy nhu cầu đối với Niken, do kim loại này là thành phần quan trọng của pin Lithium – thành phần quan trọng của xe điện. Trung Quốc là quốc gia hàng đầu có nhu cầu về Niken – chiếm tới hơn 60%. Ngoài ra, Châu Âu cũng là khu vực cần lượng lớn Niken để sản xuất thép không gỉ. Hiện thép không gỉ chiếm tới hơn 2/3 lượng tiêu thụ Niken toàn cầu và nhu cầu đang có xu hướng ngày càng tăng trong các ngành ô tô, hàng tiêu dùng và xây dựng. 

Tiêu thụ Niken theo khu vực trong Quý 2/2023 – Nguồn: Wood Mackenzie

☼ Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến giá Niken

★ Chính sách liên quan đến Trung Quốc (tăng trưởng kinh tế, tình hình sản xuất và tiêu thụ xe điện, thép không gỉ, hàng tồn kho…) 

Trung Quốc là thị trường tiêu thụ Niken lớn nhất thế giới. Năm 2020, quốc gia này tiêu thụ tới 1,3 triệu tấn Niken và con số này tăng lên tới 1,7 triệu tấn vào năm 2022; do đó, không khó hiểu khi đây là thị trường thúc đẩy giá Niken. Nguyên nhân chính Trung Quốc cần nhiều Niken vậy là chiến lược phát triển thị trường xe điện của nước này. Năm 2022, doanh số bán xe điện của Trung Quốc chiếm tới 60% toàn cầu. Quốc gia này cũng đầu tư vào Indonesia rất nhiều trong 5 năm gần đây, bao gồm cả các quy trình tinh luyện để khai thác mỏ trữ lượng Niken khổng lồ. 

Ngoài ra, các chính sách kinh tế vĩ mô của Trung Quốc cũng rất đáng được lưu tâm. Một nền kinh tế khỏe mạnh nói chung sẽ kích thích nhu cầu mua các tài sản kim loại và là động lực tăng giá cho hàng hóa. Ngược lại, nếu nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm, nhu cầu tìm đến tài sản hàng hóa sẽ ở mức thấp hơn. 

★ Chính sách của Chính phủ một số quốc gia sản xuất lớn (Indonesia, Nga, Philippines…)

Indonesia là quốc gia có mỏ dự trữ Niken và đồng thời là nơi sản xuất mỏ Niken lớn nhất thế giới. Vì vậy, các chính sách tại nước này có ảnh hưởng rất lớn tới giá Niken. Chẳng hạn, lệnh cấm xuất khẩu Niken của Indonesia nhằm phát triển các sản phẩm Niken có chuỗi giá trị cao hơn đã khiến giá Niken tăng hơn 13% lên mức 18 nghìn USD/ tấn trên sàn LME trong tháng 8/2019. Một ví dụ khác là việc mỏ Niken Goro ở New Caledonia (thuộc địa của Pháp) bị rò rỉ đập chất thải vào tháng 11/2022 cũng khiến giá Niken tăng mạnh. 

★ Ảnh hưởng địa chính trị

Căng thẳng địa chính trị cũng là nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng lớn tới giá Niken. Chẳng hạn, giá Niken đã tăng kỷ lục hơn 250% lên trên mức 100 nghìn USD/tấn vào ngày 8/3/2022 do lo ngại về chiến tranh Nga-Ukraine có thể làm thiếu hụt nguồn cung Niken, trong bối cảnh Nga là nước sản xuất Niken lớn thứ ba toàn cầu. 

★ Quy định giao dịch trên sàn LME

Các quy định trên sàn LME có ảnh hưởng rất lớn đến không chỉ giá mà còn cả thanh khoản giao dịch Niken. Ví dụ, sự kiện giá Niken tăng kỷ lục ngày 8/3 ở trên đã buộc LME phải đình chỉ giao dịch sau đợt siết nợ ngắn hạn. Đây là quyết định gây tranh cãi và khiến LME bị kiện ở tòa án Anh. Cho dù bên nào thắng, uy tín của sàn LME cũng sẽ chịu ảnh hưởng, đồng thời tác động tiêu cực đến thanh khoản giao dịch Niken. Trong trường hợp thanh khoản thấp, giá Niken có thể trở nên rất biến động khi cung-cầu trên thị trường mất cân bằng. 

★ Chính sách của Fed và giá trị của đồng USD

Mặc dù chỉ là kênh tác động gián tiếp mang tính tâm lý, các chính sách của Fed cũng sẽ ảnh hưởng đến giá trị của Nickel. Trong trường hợp Fed tăng lãi suất mạnh dẫn đến đồng USD trở nên khỏe hơn, giá trị hàng hóa kim loại nói chung và Nickel nói riêng sẽ giảm xuống. Ngược lại, khi đồng USD yếu đi, giá Nickel nói chung sẽ được hưởng lợi. 

3. Phân tích diễn biến giá của Niken tương lai trong thời gian qua và dự báo xu hướng

●  Phân tích cơ bản:

Biểu đồ giá Nickel tương lai (USD/T) – Nguồn: Tradingeconomics

Kể từ đầu năm, Niken là kim loại có diễn biến tệ nhất trên Sàn LME với mức giảm khoảng 35% từ quanh khoảng 31 nghìn USD/tấn xuống quanh mức 20,4 nghìn USD/tấn. Một trong những nguyên nhân quan trọng nhất là việc nhu cầu từ Trung Quốc giảm xuống do kinh tế nước này có diễn biến khá ảm đạm mặc dù đã mở cửa sau đại dịch Covid-19. Các chỉ số về sản xuất như PMI Caxin hay tăng trưởng đầu tư tài sản cố định của nước này liên tục kém tích cực hơn dự báo của các chuyên gia kinh tế. Doanh số bán lẻ ô tô điện cũng liên tục sụt giảm, một phần vì người dân thắt chặt chi tiêu, một phần vì lo ngại quãng đường đi không được đảm bảo nếu dùng xe điện. Trong khi đó, các biện pháp kích thích tăng trưởng chưa tỏ ra hiệu quả, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc còn gặp nhiều vấn đề về chuyển đổi mô hình tăng trưởng và giải quyết hậu quả khủng hoảng bất động sản. Các chuyên gia kinh tế đa phần đều cho rằng Trung Quốc sẽ còn gặp rất nhiều thách thức để nỗ lực chuyển đổi nền kinh tế theo đúng mong muốn của Chủ tịch Tập Cận Bình. 

Một yếu tố nữa khiến giá Niken liên tục giảm là nguồn cung mạnh mẽ từ Indonesia. Theo Ing Research, sản lượng mỏ Niken của Indonesia đã tăng tới 48% lên mức 1,58 triệu tấn vào năm 2022 và tăng thêm 41% trong Quý 1/2023. Việc tăng này được thúc đẩy nhờ việc vận hành các dự án gang Niken (NPI) và thép không gỉ, đặc biệt sau khi Chính phủ Indonesia áp đặt lệnh cấm vĩnh viễn xuất khẩu quặng Niken vào tháng 1/2020 nhằm thu hút các nhà đầu tư nước ngoài (chủ yếu từ Trung Quốc) và nâng cao chuỗi giá trị xuất khẩu cho Indonesia. 

●  Phân tích kỹ thuật:

Trên biểu đồ 1D, giá Niken tương lai LME đang vận động trên một kênh giảm được thiết lập rất vững vàng kể từ đầu năm khi đường giá liên tục nằm dưới vùng mây kumo và đường MA100. Vùng mây kumo khá dày cũng đóng vai trò là một vùng kháng cự vững chắc kể từ tháng 4 đến nay. Trong khi đó, vùng 19000-20000 đang là vùng hỗ trợ khá mạnh của giá Niken (mức đáy 1 năm). 

●  Dự báo giá Niken trong thời gian tới:

Theo INGSG, sản lượng Niken thô trên thế giới sẽ tăng từ 3,06 triệu tấn vào năm 2022 lên mức 3,4 triệu tấn vào năm 2023. Ngoài ra, sản lượng sản xuất Niken cũng được dự báo tăng với tốc độ 7,1% hàng năm trong giai đoạn 2024-2027. Gần đây, Chính phủ Indonesia đã công bố kế hoạch đầu tư trị giá 9 tỷ USD nhằm khai thác Niken và phát triển pin liên kết giữa nước này và các doanh nghiệp tới từ Châu Âu cùng sự phát triển tại Virtue Dragon, dự án Weda Bay hay PT Gunbuster. Số lượng nhà máy luyện Niken ở Indonesia đã tăng từ 15 nhà máy trong năm 2018 lên mức hiện nay là 62 nhà máy, và ước tính có khoảng 80 nhà máy khác đang trong kế hoạch hoặc đang tiến hành xây dựng theo Hiệp hội khai thác Niken Indonesia (APNI). Ngoài ra, hoạt động tái chế pin EV LIB cũng làm động lực cho nguồn cung Niken tiếp tục tích cực trong giai đoạn tới. 

Ở chiều ngược lại, triển vọng đối với nhu cầu Niken lại khá ảm đạm trong bối cảnh các dữ liệu kinh tế Trung Quốc trở nên tiêu cực hơn. HSBC dự báo sản xuất thép không gỉ trên thế giới sẽ ở mức khiêm tốn với mức tăng chỉ 1% trong năm 2023, trong bối cảnh đây có tới 64% lượng Niken được sản xuất để phục vụ nhu cầu thép không gỉ. Mặc dù vậy, trong ngắn hạn, các thông báo hạn chế thuế cho xe điện của Trung Quốc có thể hỗ trợ nhu cầu Niken. Ngoài ra, việc Niken loại 1 (loại có thể giao dịch trên sàn LME) đang tương đối khan hiếm cộng với lượng dự trữ Niken ở mức thấp có thể hạn chế áp lực giảm giá đến cuối năm. 

Nhìn chung, các yếu tố phần cung có vẻ đang lấn át chiều cầu, qua đó tạo áp lực giảm giá cho giá Niken trong trung dài hạn, mặc dù áp lực giảm trong ngắn hạn có thể phần nào đã được phản ánh. Dưới đây là dự báo của HSBC về triển vọng cung-cầu cũng như giá Niken trong thời gian tới:

Bảng dự báo cung-cầu Niken – Nguồn: HSBC Research

Giá trung bình được dự báo ở quanh khoảng 20 nghìn USD/tấn trước khi tăng lên vùng 23 nghìn USD/tấn trong năm 2025 do nhu cầu sử dụng cho pin xe điện tăng trở lại.

4. Cách thức giao dịch kim loại Niken

 Đặc điểm của hợp đồng tương lai Niken trên sàn LME:

Giống như các loại kim loại khác, giao dịch Niken trên sàn LME phải tuân thủ các thông số kỹ thuật nghiêm ngặt về chất lượng, kích thước và hình dạng lô hàng. Mỗi hợp đồng cũng được điều chỉnh bởi các quy tắc về điều khoản thanh toán, thời gian, loại tiền tệ. Dưới đây là một số thông tin về hợp đồng tương lai Niken trên sàn LME:

 Nguồn: Thông tin về hợp đồng tương lai Niken – Nguồn: LME

 
Cách thức giao dịch Niken:

Nhà đầu tư có thể tiến hành giao dịch Niken nhằm giảm thiểu rủi ro về bất ổn giá cũng như kiếm thêm lợi nhuận khi có các biến động chênh lệch giá thông qua các sàn giao dịch CFD được cấp phép hoặc giao dịch trực tiếp trên sàn giao dịch LME. Tuy nhiên, giống như các loại hàng hóa khác, việc giao dịch đòi hỏi nhà đầu tư cần nghiên cứu kĩ các yếu tố cơ bản của thị trường cũng như các quy định giao dịch trên sàn để đưa ra các chiến lược giao dịch hợp lý.