Sắt (Iron ore) là gì? Giá sắt sẽ thay đổi như thế nào trong thời gian tới

Giá quặng sắt kỳ hạn đang trải qua giai đoạn khó khăn kể từ Quý 2/2023 đến nay. Trong bài viết này, hãy cùng Mitrade tìm hiểu các thông tin cơ bản về quặng sắt, cập nhật xu hướng giá trong thời gian tới, cũng như những lưu ý cần có khi giao dịch loại hàng hóa này. 

1. Giới thiệu về kim loại sắt

֎ Quặng sắt là gì?

Quặng sắt là sắt kim loại đã được chiết xuất bằng cách sử dụng nhiều quy trình công nghiệp khác nhau với mục đich chính sử dụng để sản xuất thép (chiếm khoảng 98% quặng sắt khai thác). Đây là một trong những mặt hàng quan trọng nhất do thép được sử dụng rất lớn trong xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà ở, năng lượng. Đặc biệt trong một nền kinh tế mới ít phát thải carbon hơn, vai trò của thép cũng ngày càng quan trọng trong việc sản xuất xe điện, các máy điện phân hay tua-bin gió. 

Đồ thị: Sử dụng thép toàn cầu vào năm 2022– Nguồn: Tổng hợp bởi Mitrade

֎ Giao dịch kim loại sắt

Giống như các loại hàng hóa kim loại khác như đồng, nhôm, quặng sắt cũng là mặt hàng được giao dịch thường xuyên để kiếm lợi nhuận thông qua các hợp đồng CFD phái sinh như tương lai, quyền chọn, các hợp đồng arbitrage hay các quỹ giao dịch ETF. Quặng sắt là một trong những hàng hóa có tính thanh khoản cao nhất khi sản lượng hàng năm lên tới 2,5 tỷ tấn.

Chỉ số tiêu chuẩn tham chiếu cho quặng sắt là quặng sắt tương lai 62% Fe, hợp đồng CFR Trung Quốc (TSI). Hợp đồng này được thanh toán bằng tiền mặt dựa trên Chỉ số về quặng sắt mịn Seaborne 62% Fe – cung cấp bởi Platts vào năm 2010. Gần đây, một vài tham chiếu khác giá sắt là giá quặng sắt tương lai tại các cảng Trung Quốc CNH – cảng Thanh Đảo. Chi tiết về hợp đồng quặng sắt tương lai thống kê tại bảng sau:

 Bảng: Đặc điểm hợp đồng quặng sắt tương lai – Nguồn: CME group

2. Tìm hiểu thị trường giao dịch sắt

☼  Hoạt động khai thác và tiêu thụ sắt

Khai thác quặng sắt liên quan đến việc khai thác các khoáng chất sắt từ lớp vỏ Trái Đất để phục vụ cho quá trình sản xuất thép. Quá trình khai thác sắt bao gồm nhiều công đoạn như thăm dò, khai thác, chế biến và vận chuyển. Sản phẩm quặng sắt sẽ được chuyển đến các thị trường tiêu thụ, tùy thuộc vào các điều kiện khác nhau như nhu cầu thép, chu kỳ kinh tế, chính sách xây dựng, thị trường bất động sản của nước tiêu thụ. 

☼  Các thị trường xuất khẩu, nhập khẩu quan trọng

Theo dữ liệu của Statista vào năm 2022, các nước khai thác quặng sắt lớn nhất lần lượt là Australia, Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ và Nga. Trong đó, Úc là quốc gia sản xuất nhiều nhất với 880 triệu MT, chiếm 34% sản lượng toàn cầu. Tiếp theo là các nước Brazil (16%), Trung Quốc (15%), Ấn Độ (11%)…

Đồ thị: Các nước sản xuất quặng sắt lớn nhất năm 2022 (Triệu tấn) – Nguồn: Statista

Trong khi đó, các nước nhập khẩu lớn nhất chắc chắn là Trung Quốc, với trên 70% thị phần nhập khẩu trên toàn cầu. Tiếp theo sau đó lần lượt là Nhật Bản (7%), Hàn Quốc (5%), Đức (3%). Đặc điểm chung của các nước này là rất cần thép để phục vụ cho nhu cầu khổng lồ để xây dựng, sản xuất cơ sở hạ tầng. 

Đồ thị: Thị phần nhập khẩu quặng sắt trên toàn cầu (%) – Nguồn: Statista

☼  Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến giá sắt

◆ Các yếu tố liên quan đến Trung Quốc (tăng trưởng, nhu cầu thép, chính sách kiểm soát thị trường bất động sản…)

Trung Quốc luôn là quốc gia có ảnh hưởng lớn nhất lên giá quặng sắt toàn cầu khi chiếm một lượng lớn thị phần xuất khẩu và đặc biệt là nhập khẩu. Chúng ta đều biết mô hình tăng trưởng của Trung Quốc phụ thuộc rất lớn vào đầu tư sản xuất, vốn được thúc đẩy bởi quá trình đô thị hóa và chính sách mở cửa mạnh mẽ của Trung Quốc trong giai đoạn 1990s-2000s. Ngoài ra, chỉ riêng Trung Quốc cũng đã chiếm khoảng 65% nhu cầu quặng sắt bằng đường biển để hỗ trợ cho các nhà sản xuất lớn như BHP Billiton hay Vale. Theo đó, bất cứ các thông tin liên quan đến triển vọng tăng trưởng kinh tế, chính sách của cơ quan quản lý hay thị trường xây dựng, bất động sản đều là các thông tin ảnh hưởng mạnh đến giá quặng sắt.

Đồ thị: Tương quan sản xuất thép và chu kỳ bất động sản tại Trung Quốc – Nguồn: Macromicro

Chẳng hạn, trong suốt năm 2022, giá quặng sắt đã giảm rất mạnh hơn một nửa khi Trung Quốc tiến hành ngăn chặn dịch Covid-19 bùng phát tại nước này và thiết lập chế độ Zero-covid, làm hạn chế sự phát triển của thị trường bất động sản và đồng thời là nhu cầu tiêu thụ sắt. Một ví dụ nữa là xu hướng giảm mạnh của giá quặng sắt từ khoảng 180 USD/MT xuống mức 40 USD/MT trong giai đoạn 2011-2015 do sụt giảm nhu cầu thép từ Trung Quốc. 

◆ Yếu tố liên quan đến nguồn cung từ Úc và Brazil

Như đã đề cập ở trên, Úc và Brazil là hai quốc gia sản xuất quặng sắt lớn nhất nhờ nguồn tài nguyên dồi dào tại một số mỏ lớn từ vùng Minas Gerais (Brazil) hay Pilbara (Úc). Bất kỳ sự gián đoạn nào đến từ hai nước này cũng sẽ tạo áp lực tăng lên giá sắt. Chẳng hạn, thảm họa vỡ đập chất thải tại mỏ quặng sắt Brumadinho tại Brazil vào năm 2019 đã khiến giá quặng sắt tăng đến 23% từ mức 75 USD/MT lên mức 92 USD/MT chỉ trong 2 tuần. 

Nếu bạn giao dịch thị trường ngoại hối thường xuyên, rất có thể bạn sẽ nhận ra tương quan mạnh mẽ của giá quặng sắt và tỷ giá AUD/USD bởi nguồn thu từ xuất khẩu quặng sắt có ảnh hưởng rất lớn tới kinh tế của nước Úc.

◆ Các quy định về môi trường

Các chính sách về môi trường có thể có tác động đáng kể đến giá quặng sắt. Chẳng hạn, một chính sách hạn chế tác động tiêu cực của khai thác mỏ, liên quan đến ô nhiễm không khí, nước, phá rừng có thể làm giảm nguồn cung quặng sắt tổng thể và đẩy giá sắt lên cao. Ngược lại, chính sách giới hạn mua nhà ở có thể thúc đẩy làm giảm nhu cầu chung về quặng sắt.

Tại Trung Quốc, trong những năm gần đây, nước này liên tục đưa ra các quy định buộc các nhà máy phải nâng cấp quy trình sản xuất để đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải, đồng thời thúc đẩy sản xuất thép sạch hơn và tăng cường quy chuẩn nhập khẩu quặng sắt. 

◆ Thị trường nhà ở

Thép được sử dụng rộng rãi trong việc xây dựng nhà ở. Do đó, khi nền kinh tế đang phát triển và số lượng nhà ở được xây dựng tăng lên, nhu cầu tăng có thể thúc đẩy giá quặng sắt tăng. Ngược lại, khi doanh số bán nhà hoặc nguồn cung xây nhà ở mới giảm xuống, giống trường hợp gần đây tại Trung Quốc, là yếu tố khiến giá quặng sắt giảm giá. 

◆ Lãi suất cơ bản của Fed và đồng USD

Mặc dù kênh tác động chỉ là gián tiếp, các chính sách của Fed cũng có ảnh hưởng quan trọng đến tâm lý nhà đầu tư giao dịch hàng hóa nói chung và quặng sắt nói riêng. Khi Fed thắt chặt tiền tệ, xu hướng tăng của đồng USD sẽ là yếu tố cản trở tâm lý đầu tư vào tài sản hàng hóa, qua đó khiến giá quặng sắt giảm. Ở chiều ngược lại, nếu đồng USD giảm giá nhờ chính sách nới lỏng của Fed, giá quặng sắt và hàng hóa nói chung có thể tăng lên. 

3. Phân tích giao dịch sắt trong thời gian qua và dự báo xu hướng

⭐️ Phân tích cơ bản:

Giá quặng sắt Iron Ore (62% Fe) có xu hướng tăng mạnh khoảng 18% trong Quý 1/2023 chủ yếu nhờ kỳ vọng về việc nhu cầu sản xuất thép tăng mạnh sau khi Trung Quốc mở cửa kinh tế. Tuy nhiên, giá quặng sắt đã nhanh chóng giảm trở lại sau đó khi chịu ảnh hưởng bởi nhiều thông tin bất lợi như sau:

۝  Trung Quốc gặp nhiều khó khăn trong việc mở cửa kinh tế, đặc biệt là các số liệu liên quan đến đầu tư tài sản cố định, doanh số bán nhà rất thấp. Cụ thể, chỉ số đầu tư tài sản cố định của Trung Quốc liên tục tăng chậm lại từ mức tăng khoảng 5-6% yoy từ đầu năm xuống mức tăng 3,4% trong tháng 7 – mức thấp nhất kể từ tháng 12/2020. Chỉ số doanh số bán bất động sản theo diện tích sàn cũng giảm hơn 28% trong tháng 7/2023, kéo dài mức giảm gần 20% kể từ đầu năm. Vấn đề khủng hoảng bất động sản tại Trung Quốc là một vấn đề mang tính cấu trúc, do hệ quả của việc tập trung tăng trưởng quá mức dựa vào đầu tư và vay nợ của chính quyền địa phương. Nhu cầu mua nhà tại Trung Quốc vẫn rất ảm đạm do người dân không mặn mà mua khi giá giảm, trong khi các nhà phát triển bất động sản lại gặp khó khăn về vấn đề thanh khoản với các dự án bán nhà không khả thi và đòn bẩy cao. Điều này khiến nhu cầu quặng sắt về cơ bản ở mức thấp và khiến giá giảm mạnh. 

Đồ thị: Đầu tư tài sản cố định tại Trung Quốc – Nguồn: Macromicro

Tăng trưởng hàng tồn kho quặng sắt tại Trung Quốc cũng liên tục duy trì xu hướng giảm kể từ đầu năm, ngay cả trong giai đoạn sản xuất thép cao điểm theo chu kỳ vào tháng 3-4 với mức giảm bình quân khoảng 10-15% so với cùng kỳ năm trước.

Đồ thị: Tăng trưởng tồn kho quặng sắt tại Trung Quốc (Yoy) (%) – Nguồn: Macromicro

۝  Về phía cung, tình hình lại trở nên khả quan hơn khi nhà sản xuất quặng sắt hàng đầu thế giới là Rio Tinto báo cáo lưu lượng tàu vận chuyển tăng hơn 15% từ Tây Úc trong nửa đầu năm, trong khi Vale SA cũng báo cáo mức sản xuất quặng sắt tăng 5%. 

۝  Trên thị trường lãi suất quốc tế, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ liên tục đưa ra các thông điệp “diều hâu” củng cố việc mặt bằng lãi suất USD sẽ ở mức cao hơn. Lạm phát tại Mỹ có xu hướng giảm, song vẫn ở mặt bằng cao trong bối cảnh thị trường việc làm tại Mỹ khỏe mạnh là yếu tố giúp Fed có thể duy trì tăng lãi suất. Điều này làm hạn chế tâm lý đầu tư vào các tài sản hàng hóa trong đó có quặng sắt. 

⭐️ Phân tích kỹ thuật

Trên biểu đồ 1D, giá quặng sắt tương lai Fe 62% vẫn vận động giằng co trong vùng hộp kể từ tháng 5 đến nay và đang có xu hướng tăng trở lại lên vùng cao nhất 1 tháng ở quanh mức 108. Chỉ số động lượng MACD đang có xu hướng hướng lên trên mức 0. Tuy nhiên, triển vọng tăng mạnh mẽ của giá là không cao khi gặp phải nhiều vùng kháng cự là vùng mây kumo tương đối dày và ngưỡng MA100. Nếu phá vỡ mô hình tam giác, giá quặng sắt có thể tiến lên vùng kháng cự 111,8 là cận trên của mây kumo và 114,4 là mức đỉnh tháng 6/2023. Trong trường hợp không thể vượt kháng cự, xu hướng đi ngang trong hộp có thể được duy trì. 

⭐️ Dự báo giá sắt trong thời gian tới

Các yếu tố cơ bản cho thấy giá quặng sắt trong thời gian tới vẫn chịu nhiều áp lực giảm hơn do một số yếu tố như sau:

۝  Kinh tế Trung Quốc khó có khả năng cải thiện mạnh mẽ.Mặc dù Chính phủ Trung Quốc đã triển khai nhiều biện pháp như hạ lãi suất hay tung ra các gói trợ cấp tín dụng cho nhà phát triển bất động sản, thị trường cần thêm thời gian để các biện pháp này thực sự có tác dụng cho việc kích cầu lại bất động sản và phục hồi ngành sản xuất công nghiệp. Theo đó, nhu cầu sắt thép từ Trung Quốc dự kiến vẫn khá ảm đạm.

۝  Đối với nguồn cung, kỳ vọng sản lượng sẽ tăng trưởng ổn định. Theo BMI, dự kiến sản xuất quặng sắt tại Vale (Brazil) sẽ đạt khoảng 310-320 triệu tấn trong năm nay, tăng khoảng 3% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi sản xuất của Rio Tinto (Úc) sẽ đạt từ 320-335 triệu tấn, tăng khoảng 2%.

۝  Trong dài hạn, giá quặng sắt cũng được dự báo có xu hướng giảm với việc tăng trưởng chậm lại tại Trung Quốc và các quy định liên quan đến môi trường hạn chế việc khai thác quặng sắt để giảm lượng khí thải carbon. Theo dự báo của BMI vào năm 2032, giá quặng sắt có thể giảm xuống mức 50 USD/MT. 

4. Cách thức giao dịch sắt

– Các sàn giao dịch hàng hóa chính thống

Nhà đầu tư có thể tìm đến các sàn giao dịch hàng hóa chính thống để mua bán các hợp đồng quặng sắt tương lai như CME hay ICE. Sàn CME cung cấp hai hợp đồng có hàm lượng sắt 62% và hợp đồng thứ ba dựa trên quặng có hàm lượng sắt 58%, mỗi hợp đồng thanh toán thành 500 tấn quặng sắt khô. Trong khi đó, ICE cung cấp bốn hợp đồng quặng sắt 62%, quy mô mỗi hợp đồng là 1000 tấn quặng sắt khô.

– Giao dịch CFD tại các nhà môi giới được cấp phép

Hợp đồng chênh lệch (CFD) là công cụ giao dịch phổ biến cho các nhà đầu tư có thể kiếm chênh lệch từ việc mua bán các tài sản tài chính mà không cần phải sở hữu tài sản đó. Có rất nhiều nhà môi giới hiện nay có thể cung cấp dịch vụ với các tính năng đa dạng khác nhau để nhà đầu tư có thể lựa chọn, chẳng hạn như mức phí chênh lệch, đòn bẩy, ký quỹ, công cụ phòng ngừa rủi ro, tính năng đồ thị. Nhà đầu tư nên chọn các nền tảng giao dịch uy tín, được cấp phép và có dịch vụ tốt để an tâm thực hiện các quyết định đầu tư của mình. 

– Các ETF và cổ phiếu của các công ty về kim loại

Hiện không có quỹ ETF nào giao dịch thuần túy về quặng sắt; tuy nhiên, nhà đầu tư có thể tìm đến các quỹ ETF của các công ty trong lĩnh vực kim loại công nghiệp như VanEck Vectors Steel ETF, SPRD S&P Kim loại và khai thác ETF. Ngoài ra, cổ phiếu của các công ty đầu ngành về quặng sắt như RioTinto, Vale, BHP. 

5.Những việc người mới bắt đầu mua cổ phiếu Walmart nên và không nên làm

☆ Nghiên cứu và phân tích cơ bản, kỹ thuật

Phân tích cơ bản là việc phân tích các yếu tố nội tại, điều kiện, xu hướng kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến giá quặng sắt. Công việc phân tích cơ bản rất quan trọng bởi nó cung cấp cho nhà đầu tư cái nhìn tổng thể và nền tảng vững chắc để ra quyết định đầu tư cũng như thời gian nắm giữ phù hợp. Riêng đối với quặng sắt, nhà đầu tư nên tìm hiểu và theo sát thật kĩ càng các chỉ số vĩ mô của Trung Quốc, đặc biệt là thị trường bất động sản xây dựng. Ngoài ra, các hoạt động kinh doanh của các công ty khai thác lớn tại Úc và Brazil cũng là yếu tố nên được cân nhắc kĩ trước khi ra quyết định mua bán. 

Phân tích kỹ thuật bản chất là việc sử dụng các công cụ để phân tích diễn biến đồ thị trong quá khứ, từ đó đưa ra quyết định thời điểm mua, bán hợp lý với tỷ lệ lợi nhuận cao hơn rủi ro. Ưu điểm của phân tích kỹ thuật là dễ sử dụng, hiệu quả khá tốt và phù hợp với nhiều loại tài sản khác nhau. 

Nói chung, nhà đầu tư nên kết hợp cả phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật để đưa ra quyết định đầu tư tối ưu khi giao dịch quặng sắt.

☆ Đa dạng hóa danh mục đầu tư

“Không nên bỏ trứng vào cùng một giỏ” – Câu nói kinh điển khi đầu tư vào bất kỳ loại tài sản nào. Có rất nhiều yếu tố có thể khiến các phân tích trở nên không chính xác, chẳng hạn như các sự kiện địa chính trị, điều kiện thời tiết bất ngờ. Bằng cách đa dạng hóa tài sản, rủi ro tổng thể của danh mục đầu tư có thể được giảm bớt. Một cách hiệu quả để đa dạng khi đầu tư vào quặng sắt là sử dụng các  quỹ ETF hoặc các quỹ tương hộ đầu tư vào các tài sản hàng hóa khác như đồng, nhôm, kẽm.

☆ Chú trọng quản lý rủi ro

Nếu như bạn chọn đúng thời điểm mua và xu hướng, song không biết cách quản lý rủi ro hiệu quả thì hiệu suất đầu tư của bạn sẽ giảm đáng kể. Các cách quản lý rủi ro khi giao dịch quặng sắt bao gồm:
(i) Đa dạng hóa; 

(ii) Xác định quy mô phù hợp cho mỗi giao dịch; 

(iii)  Đặt điểm dừng lỗ thích hợp một cách tự động; 

(iii) Sử dụng đòn bẩy có giới hạn;
(iv) Luôn theo dõi biến động thị trường và có chiến lược chốt lời/ rút lui một cách quyết đoán, rõ ràng. 

☆ Ghi chép giao dịch, thường xuyên đánh giá danh mục

Không ai có thể giao dịch với tỷ lệ 100% lãi vì luôn luôn có xác suất thua lỗ cho các nhà đầu tư khi thực hiện giao dịch. Học hỏi từ những sai lầm của chính mình trong quá khứ là cách học để tiến bộ nhanh nhất. Vì vậy, các nhà đầu tư rất nên ghi chép, đánh giá lại danh mục thường xuyên để rút kinh nghiệm cho các lần giao dịch sau thành công hơn. 

6. Tổng kết

Quặng sắt là một trong những tài sản hàng hóa phổ biến và có thanh khoản lớn trên thị trường hàng hóa quốc tế. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến giá quặng sắt, trong đó nhà giao dịch nên chú ý tới những diễn biến từ nhu cầu tại Trung Quốc và nguồn cung từ Úc, Brazil. 

Trong thời gian tới, chúng tôi cho rằng triển vọng cơ bản của giá quặng sắt là không mấy tích cực do nhu cầu ảm đạm từ thị trường Trung Quốc trong khi nguồn cung vẫn có xu hướng khá ổn định. Chúng tôi cũng cho rằng trong dài hạn, giá quặng sắt có thể giảm nếu các quy định về môi trường siết chặt hơn nhu cầu tiêu thụ sắt trên toàn cầu. 

Các nhà đầu tư có thể kết hợp quặng sắt làm một tài sản để đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình. Tuy nhiên, nên chú ý đảm bảo quản trị rủi ro chặt chẽ khi có các yếu tố bất ngờ vượt ra ngoài các dự báo phân tích ban đầu.